Shut down

afgelopen maandag was het weer volle paniek. Er ging weer van alles mis bij het openbaar vervoer, waardoor ik paniek kreeg en overprikkeld raakte. Langzaam raakte ik in een shut down en dreigde in een meld down te raken.

Gelukkig werd het op het werk en thuis goed opgevangen. ook het hebben van mijn signaleringsplan heeft hierbij geholpen, aangezien iedereen wist waar ik zat en wat er moest gebeuren en dat een shut down hetzelfde is als fase 3, dus dat er ingegrepen moest worden om fase 4 een meld down te voorkomen. 

onderweg had ik al mijn hidden disability sunflower omgedaan, iets wat ik zelden doe. Mijn Loops in gedaan en mijn Fidget toy gepakt, om te kalmeren

thuis ook meteen hersteltijd genomen. Hardlopen afgezegd en met verzwaringsdeken op de bank gezeten en safety food als avond eten. 

Shut down van buiten af herkennen.

• Als ik om hulp vraag kan ik dat niet in een directe manier (he ik heb een shut down of ik ben overprikkeld) en ook niet direct als het gebeurt.
• Als ik om hulp vraag zal dat vaak een indirecte vraag zijn zoals hoe lang iets duurt en kan je er bijna altijd vanuit gaan dat het al in een vrij ver stadium is.
• Shut down schakelt net als bij de spaarstand van je telefoon bepaalde functies uit die veel energie kosten, om een meld down te voorkomen. Zoals communicatieve en sociale vaardigheden.  
• Ik word dan stil en teruggetrokken, zet mijn koptelefoon op, doe oordopjes in of zet mijn capuchon op. 
• Ik maak geen oogcontact. 
• Ik trek me soms terug uit de ruimte.  
• Ik ga vluchtgedrag vertonen of begin te dissociëren.
• Ik vertoon een vertraagde reactie om wat er gebeurt bv op een vraag of tegen dingen of mensen aanlopen.
• Ik ga je angstig aankijken en vaker vluchtig oogcontact zoeken of staren in de ruimte. 
• Ook basisvaardigheden komen te vervallen; zo vervalt bij mij de basisvaardigheid taal en communicatie in fases uit.

Hoe werkt uitval van basisvaardigheid taal en communicatie dan?

Aller eerst valt het gedeelte uit van vloeiend spreken, ik val over mijn woorden en ga sneller praten bijna ratelen. Daarna valt de kennis uit, ik kan niet meer op woorden komen of ken alleen de engelse vertaling van bepaalde woorden. (vergelijkbaar bij op vakantie gaan naar een land waar je de taal niet vloeiend van spreekt) Dan valt het spreken in lange zinnen uit, ik kan dan alleen nog maar in 2 a 3 woorden spreken of bv antwoorden met ja of nee. Daarna valt het stukje aansturing uit, ik weet in mijn hoofd wat ik wil zeggen maar het komt er niet uit zoals ik wil, (vergelijkbaar met mensen die bijvoorbeeld een afasie of beroerte hebben gehad) en als laatste valt het communiceren in zijn geheel uit en ga ik in wat ze noemen selectief mutisme, waarbij ik alleen in selectieve situaties kan spreken, zoals bij bepaalde mensen.

Signalen herkennen overgang shut down naar meld down.

De fase tussen shut en meld down kan je het beste herkennen van buiten af kan ik kortaf en chagrijnig overkomen bijna asociaal.

Shut down en meld down zijn beide enorm vermoeiend en intensief voor mij.

Helpend is dan:

• Haal me uit de situatie
• Laat me iets kleins en praktisch doen, dat zorgt ervoor dat ik gedwongen word in het hier en nu te blijven en niet ga dissociëren en geeft me een doel en een klein beetje het gevoel van controle terug te hebben.
• Blijf contact met me maken op een rustige manier
• Raak me niet onverwachts aan zonder het eerst aan te geven
• Stel een simpel vraag over iets in de directe omgeving (ik zie ik zie wat jij niet ziet,) ook dit zorgt ervoor dat ik niet ga dissociëren.
• Iets doen wat ik leuk vind en wat rustig is, iets grappigs vertellen of even uitrusten (bv een warme douche nemen of even slapen)
• Geef me mijn hulpmiddelen aan of stuur me aan ze te gebruiken als ik dat al niet zelf doe
• Laat mij communiceren zoals ik dat fijn vind, of het nou aanwijzen is of schrijven of non verbaal zoals knikken of nee schudden of hummen.
• Leg geen druk op en veroordeel niet, het is allemaal al frustrerend genoeg voor mijzelf