Werkbezoek.

Vandaag mocht ik als ervaringsdeskundige ADHD & autisme aanwezig zijn bij een teamoverleg van een van de woonlocaties van Amarant.
De begeleiding had van tevoren al een casus en wat vragen opgestuurd waar ze mijn ervaringsdeskundige hulp voor vroegen.

We begonnen met de puzzel ervaring;

Ik liet iedereen een legpuzzel maken en liep wat rond, hier en daar verstoorde ik het puzzelen door stukjes weg te halen of erbij te leggen of de gehele puzzel door elkaar te schudden.
Dit zorgde al gauw ervoor dat ze het lastiger begonnen te vinden en zelfs puzzelstukjes vasthielden om ze niet te verliezen, sommige hadden al snel door dat het zo lastig puzzelen was omdat hun planning/strategie zo in de war kwam.

Het verband tussen puzzelen en autisme legde ik uit en ik vertelde dat mensen met autisme vaak een puzzel/plaatje in hun hoofd maken over iets met alle informatie die ze krijgen, als iemand dat verstoord door informatie toe te voegen ( die vaak ook niet relevant is) of juist weg te halen of alles compleet te veranderen, mensen met autisme dan compleet vast kunnen lopen, en zwaar gefrustreerd/overprikkeld of in paniek kunnen raken omdat hun plaatje dan niet meer klopt. Daarbij kan iets kleins vaak een groot rimpel effect creëren.

De herkenning was direct zowel bij henzelf als bij cliënten op de woning.

Ik haakte in op hun vraag; hoe kun je in een dynamische en steeds veranderende omgeving toch zorgen voor rust en voorspelbaarheid voor mensen met autisme?

Zelfs in een dynamische omgeving zitten routine en regelmaat.
Je kan zorgen voor rust door zoveel mogelijk variabele te geven.
Bv Pietje werkt altijd op maandag, anders werkt Jantje en mocht die niet dan Klaasje. Hierdoor weet iemand met autisme toch wat hij/zij kan verwachten.

We bespraken de geef me de 5 methode ook kort; ook dit kan helpen bij duidelijkheid en regelmaat voor mensen met autisme, en als je iets niet weet is dat aangeven en aangeven wanneer je denkt het wel te weten en/of wanneer je er achteraan gaat om het te weten te komen is ook een vorm van duidelijkheid.

Daarna heb ik duidelijkheid gegeven over het voorspellend brein en hoe dat werkt bij mensen met autisme.

Voorspellend brein.

Normaal:

Brein voorspelt op basis van eerdere ervaringen de toekomst/verwachtingen—> ruim, dus weinig kans op fouten.

Tennisbal kan landen in een cirkel van 50 meter bv.

Brein checkt aan de hand van prikkels en zintuigen of voorspelling klopt en wijzigt eventueel en indien het relevant is.

Autisme:

Voorspeld het brein heel precies met daardoor meer kans op fouten en meer wijzigingen en heeft moeite met relevantie te onderscheiden.

Tennisbal landt precies hier.

Daarnaast vertrouwt een autistisch brein minder snel op verwachtingen en voorspellingen evenals op context dan op feiten aangezien feiten vaststaan en duidelijkheid geven.

Nu zou je dus denken dat het dus goed zou zijn voor iemand met autisme om de wereld zo voorspelbaar mogelijk te maken.
Daar is niet iedereen het mee eens.
Hoe meer prikkels je wegneemt, hoe luier het brein wordt.

Beter is dus om in mate en op eigen tempo iemand te helpen, maar hoe dan?
Bijvoorbeeld als je normaal altijd frites en een ijsje ergens gaat eten, maar nu geen tijd hebt voor een ijsje.
Dan kan het helpen om eerst te benoemen wat er wel hetzelfde blijft en dan pas wat er verandert. Dus gaan we straks frites eten, maar we hebben nu geen tijd voor een ijsje dus dat gaat niet. Hiermee leg je de nadruk op hetgeen positief is/hetzelfde blijft en bereid je iemand voor op hetgeen wat anders is.

Flexibiliteit kan je ook oefenen door zoveel mogelijk opties te geven

Als laatste was er een vraag over een cliënt die vaak aangaf dat ze zou gaan werken en de dag erop ineens niet meer ging werken.

Uitgelegd wat PDA is en hoe dat mensen met autisme kan beïnvloeden.
Daarop tips gegeven hoe je de cliënt het beste kan helpen; bv geef opties, waardoor het minder verplichtend voelt maar meer als een (vrije) keuze.
Uitgelegd dat zelfs complimenten over kunnen komen als een verwachting.
Het is en blijft op eieren lopen, omdat het zo gevoelig kan liggen en per persoon en situatie verschilt.

Vooral dit stukje was zeer interessant; de begeleiding had veel meer cliënten, waarbij ze ineens besefte dat het PDA kon zijn.
Vooral toen ik uitleg gaf over dat het samen gaat met het versterkte gevoel van eigen regie en dat mensen met autisme al zo weinig eigen regie ervaren in hun leven.

Hier kwamen veel vragen over los m.b.t. tot behandeling en situaties bij cliënten. Het besef dat begeleiding hoe goed bedoeld ook vaak nog dingen bepaald voor iemand i.p.v. samen met iemand kwam goed binnen.
Het niet willen of kunnen van een cliënt betekent vaak niet dat iemand iets expres niet wil of kan, maar dat er iets achter zit.
Altijd behulpzaam om de achterliggende reden proberen te vinden en op te lossen.
Zo was er een cliënt die niet graag werkte op een bepaalde dag/dagbesteding en dat ging vermijden, toen is de regel opgelegd dat ze alleen mocht werken op de andere dagbesteding als ze ook op die vervelende plek had gewerkt. Tijdens ons gesprek bleek dat ze eigenlijk vaak overprikkeld raakt op die dag en dat het opleggen van de regel als een straf ervaren kon worden terwijl het niet moedwillig was wat ze deed. De tip gegeven om een oplossing te zoeken (bijvoorbeeld oordopjes of noise cancelling koptelefoon of een rustigere plek).

Wat vragen beantwoord over de relatie cliënt<–> ouders <–> begeleiden en advies gegeven dat zolang er vanuit zowel cliënt als ouders geen behoefte is om meer over te nemen als begeleiding en de noodzaak ook in de verre toekomst ligt, het vooral zo te laten.

Ook kwamen er nog wat vragen over hoe om te gaan met vreemde begeleiding en afspraken, hierin voroal het advies gegeven dat ze de cliënt de optie/keuze konden geven om begeleiding door te laten gaan en bv iets praktisch te doen of te kiezen om te wachten tot vaste begeleiding er weer is om te ventileren. Vooral omdat diegene toch gaat maskeren en dat vaak niet goed is voor diegene en het meer kost dan oplevert als je het vastzet i.p.v eigen regie.

Als laatste het Hidden Disabilities keycord ‘aangeprezen’ en uitgelegd, vooral nadat ik vertelde dat er tegenwoordig ook een versie voor ouders/ begeleiders van… is, was er veel interesse voor om het aan te schaffen.

Het was een zeer geslaagde opdracht al zeg ik het zelf, veel duidelijkheid kunnen geven in het waarom en hoe, en een diepe indruk achter kunnen laten met veel nieuwe inzichten en ervaringen op het gebied van autisme, maar gelukkig ook veel kunnen lachen om dingen.